Een van de eerste indicatoren om te bepalen of een materiaal of product NANO bevat – en dus potentieel recht heeft op een nanomateriaal – is het specifieke oppervlak. Aangezien nanodeeltjes zeer kleine deeltjes zijn, is hun oppervlakte-volumeverhouding zeer hoog en daarom vertonen nanodeeltjes ook een relatief hoog oppervlak per massa-eenheid in vergelijking met deeltjes van micrometerformaat. De Europese Commissie heeft richtsnoeren opgesteld voor de identificatie van nanomaterialen en de mogelijke classificatie van nanomaterialen is gebaseerd op de specifieke oppervlakte van de nanodeeltjes in combinatie met de deeltjesmorfologie.
De specifieke oppervlakte van poreuze, niet-poreuze materialen en ook materialen met nanodeeltjes kan uitstekend worden gemeten en gekwantificeerd met behulp van de BET-analyse met behulp van fysische gasadsorptie van stikstofgas bij een analysetemperatuur van 77 K. De aldus verkregen specifieke oppervlakte wordt vaak BET-oppervlakte genoemd en de BET-specifieke oppervlakte wordt uitgedrukt in m2/g. Om echter mogelijke verschillen in dichtheidswaarden van nanomaterialen en nanodeeltjes uit te sluiten, wordt de werkelijke dichtheid opgenomen in de specifieke oppervlakte en dat levert de zogenaamde Volume Specific Surface Area (VSSA) op, die dan wordt uitgedrukt in m2/m3. De werkelijke dichtheid van elk materiaal en ook van nanomaterialen en nanodeeltjes kan worden gemeten met heliumpyknometrie of stikstofpyknometrie.
Afhankelijk van de deeltjesvorm heeft de Europese Commissie richtsnoeren voor de identificatie van nanomaterialen meegedeeld: een materiaal dat mogelijk uit nanodeeltjes bestaat en een volume-specifiek oppervlak heeft in het bereik van VSSA > 20 m2/m3 tot VSSA > 60 m2/m3 wordt als nanomateriaal beschouwd. Anderzijds worden lage cut-off waarden van VSSA < 6 m2/m3 tot VSSA < 24 m2/m3 gebruikt om te concluderen dat een materiaal GEEN nanomateriaal is. Als hoge VSSA-waarden worden gevonden, moeten bevestigingstechnieken zoals elektronenmicroscopie, differentiële centrifugale sedimentatie en/of dynamische lichtverstrooiing worden gebruikt.
Merk op dat poreuze materialen gemakkelijk een hoge waarde voor het Volume Specifieke Oppervlakte kunnen vertonen, terwijl ze geen nanodeeltjes bevatten en dus GEEN nanomateriaal zijn! Daarom wordt het specifieke oppervlak meestal gebruikt als een screeningparameter voor de eerste identificatie van nanomaterialen.
